کتاب اسلام اموی ، اسلام علوی از صابر اداک رو خوندم و چند تا مسئله درباره اش به نظرم جالب اومد. اولا اینکه برخی از دوستان اعتراض کردند که نامش مشابه تشیع علوی ، تشیع صفوی شریعتی و به همین خاطر به نویسنده انتقاد کردند گویا دوستان علاقه دارند شریعتی هم یک چیز مقدس و دور از دسترس باشه، خوبِ شناخته نشده ، خوبی که ارزشمند و محرک باشه ولی در صحنه نباشه گویا پدر زمینی کردن دین هم در حال آسمانی شدنه و اصلا آسمانی شده و متاسفانه راه به هدف تبدیل شده،نهضت و موومنت به نهاد و انستیتتون تبدیل شده و تمام اون چیزهایی که شریعتی منتقدش بود بر سر خودش و حرفاش تکرار شده و این یه مقدار وضعیت رو کمدی تراژیک میکنه.
از اسم کتاب که بگذریم محتوای کتاب برخلاف انتظار و نام کتاب بیشتر تاریخی بود تا تحلیلی.من با دیدن تبلیغ این کتاب انتظار داشتم یک کتاب تحلیلی به دستم بیاد که قرائت اموی از اسلام را در جهان بینی و ت و اخلاق و اقتصاد و . بررسی کنه منتهی کتاب بیشتر گویای وقایع بعد از فوت امام علی است.در واقع کتاب مستقل هم نیست و ادامه دو کتاب قبل نویسنده است و این دو مسئله که ناهماهنگی اسم و محتوا و مستقل نبودن کتاب از کتاب های دیگر نویسنده موجب کم شدن ارزش این کتاب (در ارزیابی من) میشود.در بخشهایی از کتاب بهتر است از اصطلاحات امروزی استفاده شود من انتظار واژه هایی نظیر رانت و دموکراسی و آزادی بیان را داشتم و کمتر(یا اصلا) به این واژه ها بر نخوردم البته این هم به دلیل تحلیلی نبودن این کتاب است.در کتاب قطعا تلاش تحسین شده ای برای ارائه چهره ای از اسلام اموی شده است اما به نظرم بخشهایی تاریک باقی مانده است که با عدد گذاری میگویم
1-آغاز اسلام اموی معرفی نمیشود.اسلام اموی با معاویه شروع نشده بلکه با کمک او ترویج شده است(فکرکنم نویسنده هم همین لقب را به معاویه میدهد).مهم ترین مسئله در معرفی این خوانش معرفی آغاز این خوانش و بنیانگذاران این قرائت است که حداقل آنطور که به نظر می آید به مدتها قبل از معاویه بر میگردد.آغاز در کجا بود ؟
2- این خوانش بر مبنای آگاهی نخبه ها به جهت تغییر محتوایی اسلام ایجاد شد که دین اسلام را برای فرهنگ عربی تهدید میدانستند و این خوانش منجر به ایجاد حکومت داری اموی شد یا نه غرایز و اراده ها به سمت تسخیر قدرت رفتند و بعدها نخبه ها کنار هم نشستند تا اسلام اموی ای ایجاد کنند که حکومت داری آنچنانی را توجیه وتقدیس کند؟
3- توضیح شخصیت و زندگی معاویه کار خوبی است اما به شرط آن که معاویه ای نباشد. شما در نقد شخصیت معاویه با تاکید بیش از حد بر نوع خانواده و تربیت آغازینش از قواعد اعراب جاهلی و آنچه به قول خودتان معاویه احیا کرده است پیروی میکنید و ما تقریبا در جای جای کتاب شما میخوانیم که بله خانواده معاویه طلقا بود ؛ بنظرم خوب است تاثیر این احیای نظام ارزشی قبایلی را در تاریخی که نقل میکنیم هم ببینیم و از شر آن رها شویم
4-در معرفی اندیشه ها کوتاهی شده است حال آن که تفکرات به نظر من رکن اصلی در چنین کتابی باید باشند اسلام اموی مجموعه آن معارفی است که معرفی میشد و جز مرجئه آن هم در حد چند خط توضیحی ارائه نشد؟ جبریون در آن زمان چه میگفتند و چه میکردند؟اندیشه های رایج در آن زمان تقریبا در کتاب مسکوت مانده است .
5-در برخورد معاویه با مخالفین تنها نباید به شیعیان اشاره میکردید گروه های مخالفین دیگری هم بودند و بیان شرح برخورد با آنها(که غیر ما هم بودند ) اعتبار بیشتری به کتاب میبخشید
6- چه تضمینی وجود دارد که شخصیتی که از معاویه ارائه میشود نقلهایی از شیوه عمومی و به بیان دیگر قاعده حکومت داری معاویه باشد؟ این سوال گاهی برای من پیش می آمد که نکند نویسنده آن بخشهایی از تاریخ را نقل میکند که با برداشت یک جامعه شیعی از معاویه هم خوان است و تاریخ گزینشی ارائه میشود و این چنین در فهمیدن اسلام اموی باز میمانیم.تضمینی در این زمینه در متن کتاب نبود و کاش حداقل مقدمه این دلگرمی را میداد.
7-موارد استثنای حکومت داری معاویه چه بود و به چه دلیل؟آنها هم از اصول اسلام اموی تبعیت میکرد (در ظاهر یا باطن؟) یا خیر ؟ معرفی کارگزاران امر شایسته ای بود اما چهره های فقهی و فکری در کتاب معرفی نشده بودند یا در حد چند سطرکوتاه از آنها یاد شده بود
8- و سوال نهایی این که آیا اسلام اموی در حکومت معاویه نقض هم شد یا نه؟ چرا و به چه دلیل؟
پ.ن:متن هایی که اولین و دومین بار نوشتم بنا به کندی اینترنت بارگذاری نشده حذف شدند و اگر این درد مشترک را تجربه کرده باشید میدانید که بعد از آن دست به قلم(یا کیبرد) بردن چقدر دشوار است و چه حوصله ای میطلبد. این متن نه شیوایی و نه آراستگی متنهای ابتدایی را ندارد و در انتقال مطلب نقش بیشتر را به مخاطب با شعور که شما باشید میدهد.
کتاب ,اسلام ,معاویه ,هم ,اموی ,معرفی ,اسلام اموی ,و به ,حکومت داری ,و این ,شده است
درباره این سایت